Interpretacja indywidualna z dnia 17 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-2.4014.40.2023.2.PB

W zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze darowizny udziałów w Lokalu Mieszkalnym.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 lutego 2023 r. wpłynął Pani wniosek z 17 lutego 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych nabycia w drodze darowizny udziałów w Lokalu Mieszkalnym. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 12 kwietnia 2023 r. (wpływ 12 kwietnia 2023 r.). Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

1) Zdarzeniem przyszłym jest akt darowizny udziałów we własności lokalu mieszkalnego mieszczącego się przy ulicy (…) w P. (KW nr (…) prowadzona przez Sąd Rejonowy)  o powierzchni użytkowej 46,79 m² (dalej: Lokal Mieszkalny) na rzecz Wnioskodawczyni. Ze wspomnianym Lokalem Mieszkalnym związany jest udział wynoszący (…) części  w Nieruchomości Wspólnej, którą stanowi grunt (działki numer (…)) oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali, dla których Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą (…). Aktu darowizny mają dokonać I. S. (1/4 część we własności Lokalu Mieszkalnego) oraz M. S. (1/4 część we własności Lokalu Mieszkalnego), rodzice zmarłego B. S. Darowizna będzie miała charakter nieodpłatny, w związku z czym żadna ze stron nie otrzyma z jej tytułu żadnej spłaty czy dopłaty. Wnioskodawczyni, M. S.  i I. S. należą do III grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn z dnia 28 lipca 1983 r. Będzie to pierwsza darowizna na rzecz Wnioskodawczyni od M. i I. S. Akt darowizny nastąpi w kontekście niżej wskazanych okoliczności.  

2) Wnioskodawczyni i B. S. zawarli Umowę Deweloperską 22 lutego 2021 r. sporządzoną  w formie aktu notarialnego, na podstawie której X Sp. z o.o. z siedzibą w Z. zobowiązał się wybudować na wskazanej Nieruchomości budynek mieszkalny i wyodrębnić Lokal Mieszkalny i przenieść prawo własności tego Lokalu Mieszkalnego oraz prawa niezbędne do korzystania z niego, bez obciążeń, na rzecz Wnioskodawczyni i B. S., każdemu w udziale wynoszącym ½ części Lokalu Mieszkalnego, a Wnioskodawczyni i B. S. zobowiązali się nabyć prawo własności Lokalu Mieszkalnego oraz prawa niezbędne do korzystania z niego. Wnioskodawczyni pozostawała z B. S. w związku nieformalnym.

3) Na zakup Lokalu Mieszkalnego Wnioskodawczyni i B. S. 12 marca 2021 r. zaciągnęli wspólnie w równych częściach kredyt hipoteczny w wysokości 340.000,00 zł (umowa kredytowa), zabezpieczony hipoteką w wysokości 510.000,00 zł, która obciąża Lokal Mieszkalny (KW nr (…) prowadzona przez Sąd Rejonowy).  

4) B. S. zmarł 6 stycznia 2022 r., a spadek po nim na podstawie ustawy nabyli jego rodzice  M. S. – w udziale wynoszącym ½ część i I. S. – w udziale wynoszącym ½ część, co zostało stwierdzone w akcie poświadczenia dziedziczenia, sporządzonym 24 marca 2022 r., zarejestrowanym 24 marca 2022 r. pod numerem (…) w Rejestrze Spadkowym Krajowej Rady Notarialnej.  

5) Po śmierci B. S. Wnioskodawczyni została jedynym kredytobiorcą kredytu hipotecznego,  o którym mowa w punkcie 3, na mocy aneksu do umowy o kredyt hipoteczny z 3 marca 2022 r. Wnioskodawczyni samodzielnie spłaca kredyt od chwili śmierci B. S.  

6) W związku z dziedziczeniem, o którym mowa w punkcie 4, prawa majątkowe wynikające  z Umowy Deweloperskiej, o której mowa w punkcie 2, przysługiwały Wnioskodawczyni  w udziale wynoszącym ½ część, M. S. w udziale wynoszącym ¼ część oraz I. S. w udziale wynoszącym ¼ część. Wnioskodawczyni, M. S. i I. S. zawarli następnie umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności w wykonaniu zobowiązań wynikających z Umowy Deweloperskiej, o której mowa w punkcie 2. Umowa ustanowienia odrębnej własności została zawarta w formie aktu notarialnego sporządzonego 29 marca 2022 r. Na mocy tej umowy Deweloper przeniósł na rzecz Wnioskodawczyni  w udziale wynoszącym ½ część, M. S. w udziale wynoszącym ¼ część oraz I. S. w udziale wynoszącym ¼ część we własności Lokalu Mieszkalnego.  

7) Wartość rynkowa Lokalu Mieszkalnego, o którym mowa w punkcie 1, to 450.000,00 zł. W związku z tym wartość ¼ części udziału we własności, który ma być przedmiotem darowizny została ustalona przez Wnioskodawczynię i Państwo S. na 112.500,00 zł od I. S. i 112.500,00 zł od M. S. 8) Wartość hipoteki obciążającej Lokal Mieszkalny, o którym mowa w punkcie 1, przypadająca na ¼ część udziałów w własności tego Lokalu Mieszkalnego to w przypadku I. S. 127.500,00 zł, tak samo jak w przypadku M. S. – 127.500,00 zł.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Akt darowizny udziałów we własności w Lokalu Mieszkalnym (opisanym w punkcie 1 opisu zdarzenia we wniosku złożonym 17 lutego 2023 r.) nastąpi w następujących okolicznościach dotyczących sytuacji Państwa S. Poza wspomnianymi wcześniej okolicznościami dotyczącymi nabycia spadku (punkt 4 opisu zdarzenia we wniosku złożonym 17 lutego 2023 r.); tym, że darowizna będzie miała charakter nieodpłatny (punkt 1 opisu zdarzenia przyszłego) przez co Wnioskodawczyni nie zobowiąże się do jakiegokolwiek świadczenia w zamian za uczynioną darowiznę; oraz że ani I. S., ani M. S. nie przystąpili do umowy kredytu hipotecznego   (o którym mowa w punkcie 3 i 5 opisu zdarzenia we wniosku złożonym 17 lutego 2023 r.),  w związku z czym nie posiadają z tego tytułu żadnych zobowiązań wobec Banku; należy

podkreślić, że zarówno I. S., jak i M. S. nie posiadają również żadnych innych długów  i ciężarów albo zobowiązań, których cesja miałaby nastąpić na Wnioskodawczynię w związku z aktem darowizny udziałów we własności w Lokalu Mieszkalnym. Nabycie przez Wnioskodawczynię udziałów w Lokalu Mieszkalnym w drodze darowizny nie będzie więc wiązało się z przejęciem przez nią jako obdarowaną długów, ciężarów lub zobowiązań darczyńców. Państwo S. nie zastrzegą również żadnych poleceń związanych z przejęciem udziałów we własności w Lokalu Mieszkalnym przez Wnioskodawczynię.

Pytanie

Czy w związku z powyższym nabycie przez Wnioskodawczynię w drodze darowizny ¼ udziałów we własności Lokalu Mieszkalnego od I. S. oraz ¼ udziałów we własności Lokalu Mieszkalnego od M. S. będzie rodziło obowiązek podatkowy w rozumieniu ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem Wnioskodawczyni umowa darowizny udziałów w Lokalu Mieszkalnym nie wiąże się z przejęciem przez Wnioskodawczynię długów i ciężarów albo zobowiązań Państwa S. W związku z tym taka umowa darowizny nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W uzasadnieniu do kwestii braku przejęcia długów i ciężarów, Wnioskodawczyni chce przede wszystkim podkreślić, że I. i M. S. przekażą na rzecz Wnioskodawczyni udziały we własności Lokalu Mieszkalnego, a zobowiązanie do spłaty hipoteki pozostanie niezmiennie przy Wnioskodawczyni (zob. punkt 5 opisu zdarzenia). Hipoteka ustanowiona na Lokalu Mieszkalnym (zob. punkt 3 opisu zdarzenia) stanowi zabezpieczenie rzeczowe roszczenia Banku, polegające na tym, że Bank może przeprowadzić egzekucję z przedmiotu hipoteki z pierwszeństwem przed osobami trzecimi i bez względu na to, kto jest właścicielem/posiadaczem przedmiotu hipoteki w momencie egzekucji (artykuł 65 § 1 ustawy o księgach wieczystych i hipotece z dnia 6 lipca 1982 r. Dz.U. Nr 19, poz. 147, tj. z dnia 15 grudnia 2022 r. Dz.U. z 2023 r. poz. 146). Samo przeniesienie własności udziałów prawa do przedmiotu objętego hipoteką nie ma natomiast wpływu na pierwotny stosunek obligacyjny łączący Wnioskodawczynię i Bank. Nie następuje ani zmiana podmiotowa stron stosunku zobowiązaniowego, ani przedmiotu tego stosunku. Dodatkowo, umowa darowizny nie będzie też wiązać się z przejęciem przez Wnioskodawczynię żadnych innych długów i ciężarów albo zobowiązań Państwa S.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena Pani stanowiska wyłącznie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od spadków i darowizn, zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym, o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Zatem, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku  z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa  i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe ustalenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z przywołanymi przepisami opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają darowizny, ale te o określonym w ustawie charakterze.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych nie zawiera pojęcia „darowizna”, dlatego należy w tym zakresie odwołać się do przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.).

Zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego:

Darowizna należy do czynności, których celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego bez ekwiwalentu i polega najczęściej na przesunięciu jakiegoś dobra majątkowego z majątku darczyńcy do majątku obdarowanego. Świadczenie ma charakter nieodpłatny, gdy druga strona umowy nie zobowiązuje się do jakiegokolwiek świadczenia  w zamian za uczynioną darowiznę. Darowizna jest więc czynnością, której celem jest dokonanie aktu przysporzenia majątkowego (świadczenie musi wzbogacić obdarowanego),  a zobowiązanie darczyńcy musi być zamierzone jako nieodpłatne.

Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli złożone przez obie strony umowy. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny. Należy zaznaczyć, że ustawodawca nie wymaga żadnej szczególnej formy oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Natomiast z treści art. 890 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, iż:

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych:

Na podstawie art. 4 pkt 3 ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy :

Co do zasady, umowa darowizny, jako jeden ze sposobów nieodpłatnego nabycia rzeczy  i praw majątkowych, podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn,  o którym mowa w ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn  (t. j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043 ze zm.) – art. 1 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy.

Zgodnie z cytowanym wyżej art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, umowa darowizny podlega również podatkowi od czynności cywilnoprawnych, ale wyłącznie w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, a więc np. w sytuacji, gdy na obdarowanego przechodzą wraz z przedmiotem darowizny wszelkie obowiązki z nim związane, ciążące dotychczas na darczyńcy.

Zestawienie zacytowanych przepisów obu ustaw podatkowych wskazuje, że wartość długów i ciężarów obciążających przedmiot darowizny, w wypadku ich przejęcia przez obdarowanego stanowi podstawę opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że planowana jest darowizna udziałów we własności lokalu mieszkalnego o powierzchni użytkowej 46,79 m² (dalej: Lokal Mieszkalny) na rzecz Wnioskodawczyni. Ze wspomnianym Lokalem Mieszkalnym związany jest udział wynoszący (…) części w Nieruchomości Wspólnej, którą stanowi grunt (działki numer (…)) oraz części budynku i urządzenia, które nie służą wyłącznie do użytku właścicieli lokali. Aktu darowizny mają dokonać I. S. (1/4 część we własności Lokalu Mieszkalnego) oraz M. S. (1/4 część we własności Lokalu Mieszkalnego), rodzice zmarłego B. S. Darowizna będzie miała charakter nieodpłatny, w związku z czym żadna ze stron nie otrzyma z jej tytułu żadnej spłaty czy dopłaty. Wnioskodawczyni i B. S. zawarli Umowę Deweloperską 22 lutego 2021 r. sporządzoną w formie aktu notarialnego, na podstawie której X Sp. z o.o. z siedzibą w Z. zobowiązał się wybudować na wskazanej Nieruchomości budynek mieszkalny i wyodrębnić Lokal Mieszkalny i przenieść prawo własności tego Lokalu Mieszkalnego oraz prawa niezbędne do korzystania z niego, bez obciążeń, na rzecz Wnioskodawczyni i B. S., każdemu w udziale wynoszącym ½ części Lokalu Mieszkalnego, a Wnioskodawczyni i B. S. zobowiązali się nabyć prawo własności Lokalu Mieszkalnego oraz prawa niezbędne do korzystania z niego. Wnioskodawczyni pozostawała z B. S. w związku nieformalnym. Na zakup Lokalu Mieszkalnego Wnioskodawczyni i B. S. 12 marca 2021 r. zaciągnęli wspólnie w równych częściach kredyt hipoteczny w wysokości 340.000,00 zł (umowa kredytowa), zabezpieczony hipoteką w wysokości 510.000,00 zł, która obciąża Lokal Mieszkalny. B. S. zmarł 6 stycznia 2022 r., a spadek po nim na podstawie ustawy nabyli jego rodzice M. S. – w udziale wynoszącym ½ część i I. S. – w udziale wynoszącym ½ część. Po śmierci B. S. Wnioskodawczyni została jedynym kredytobiorcą kredytu hipotecznego, na mocy aneksu umowy o kredyt hipoteczny z 3 marca 2022 r. Wnioskodawczyni samodzielnie spłaca kredyt od chwili śmierci B. S. Wartość rynkowa Lokalu Mieszkalnego to 450.000,00 zł.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że nabycie przez Wnioskodawczynię udziałów w Lokalu Mieszkalnym w drodze darowizny nie będzie wiązało się  z przejęciem przez nią jako obdarowaną długów, ciężarów lub zobowiązań darczyńców. Państwo S. nie zastrzegą również żadnych poleceń związanych z przejęciem udziałów  we własności w Lokalu Mieszkalnym przez Wnioskodawczynię.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w związku z faktem, że opisana umowa darowizny nie będzie wiązała się z przejęciem przez Panią długów, ciężarów i zobowiązań darczyńców, umowa ta nie będzie stanowiła czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. A zatem z tytułu zawarcia opisanej we wniosku umowy darowizny udziałów w Lokalu Mieszkalnym nie będzie ciążył na Pani, jako obdarowanej, obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w .... Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).