Interpretacja indywidualna z dnia 16 października 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.422.2023.2.MJ

Brak opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 lipca 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 12 lipca 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania kary umownej w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 26 września 2023 r. (data wpływu 26 września 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Gmina … (dalej: Gmina lub Wnioskodawca) jest jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną na potrzeby podatku od towarów i usług (dalej również: VAT), jako podatnik VAT czynny.

Gmina, w myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym), wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Mocą Uchwały nr … Rady Miejskiej w … utworzono strefę płatnego parkowania pojazdów samochodowych na drogach publicznych (dalej: strefa lub SPP). Ww. uchwała określa: wysokość opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie oraz regulamin strefy płatnego parkowania. Opłacie podlega parkowanie w Strefie w dniach roboczych od poniedziałku do piątku.

Opłaty można uiszczać na 3 sposoby:

-poprzez zakup biletu w 20 parkomatach umiejscowionych w strefie,

-poprzez system płatności mobilnych lub

-poprzez wykupienie abonamentu w biurze PSS.

Za parkowanie w strefie bez uiszczenia opłaty parkingowej lub przekroczenie limitu czasu wskazanego na bilecie parkingowym pobiera się opłatę dodatkową. Opłata ta ma charakter kary umownej za niestosowanie się do „Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania w …”.

Od 1 czerwca 2018 roku administratorem SPP jest … Ośrodek Sportu i Rekreacji (dalej: OSiR) - zakład budżetowy zcentralizowany z Gminą w zakresie rozliczeń podatku VAT. Wpływy z tytułu prowadzenia Strefy Płatnego Parkowania stanowią dochód Gminy. OSiR przekazuje na konto Wnioskodawcy wpływy gotówkowe uzyskane z biletów za parkowanie z opróżnionych parkomatów oraz wpłaty gotówkowe wniesione w Biurze Strefy za opłaty abonamentowe oraz za opłaty dodatkowe.

W uzupełnieniu wniosku udzielili Państwo odpowiedzi na pytania:

1.W jaki sposób kierowcy są informowani o Regulaminie oraz w jaki sposób Gmina egzekwuje przestrzeganie zasad korzystania z parkingu?

Odpowiedź Gminy:

Jak określono we wniosku mocą Uchwały nr … Rady Miejskiej w … utworzono Strefę Płatnego Parkowania pojazdów samochodowych na drogach publicznych (dalej: strefa lub SPP). Ww. uchwała określa: obszar strefy płatnego parkowania (graficzny obraz wykazu ulic na których można parkować w pasie drogowym), wysokość opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie oraz regulamin strefy płatnego parkowania. Regulamin Strefy Płatnego Parkowania stanowi Załącznik nr 3 do powyższej uchwały. Regulamin jest aktem prawa miejscowego i jako taki umieszczony jest zgodnie z przyjętym sposobem udostępniania tego typu uchwał tj. na tablicy ogłoszeń, na stronie internetowej zarządcy SPP oraz w Biuletynie Informacji Publicznej.

Ośrodek Sportu i Rekreacji czyli zarządca SPP zatrudnia pracowników, których obowiązkiem jest nadzorowanie przestrzegania przez kierowców Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania. W przypadku nie przestrzegania regulaminu SPP i braku biletu parkomatowego pracownik SPP nakłada opłatę dodatkową na kierowcę.

Gmina pragnie zaznaczyć, iż opłata dodatkowa jest ściśle powiązana z usługą podstawową, która jest poza ustawą Vat. Strefa Płatnego Parkowania znajduje się w pasie drogowym na drogach publicznych w … a opłaty za parkowanie są rozliczane poza ustawą Vat.

2.Czy kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego dotyczy/będzie dotyczyć usługi udostępniania miejsca parkingowego, która została rzeczywiście dokonana?

Odpowiedź Gminy:

Kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego jest naliczana wyłącznie w przypadku nie uiszczenia należnej opłaty za parkowanie w strefie płatnego parkowania utworzonej na mocy Uchwały nr … Rady Miejskiej w …

Pytanie

Czy kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Według Gminy nałożona na korzystającego z miejsca parkingowego w sposób niezgodny z regulaminem, kara umowna jest odszkodowaniem. Opłata dodatkowa ma charakter mobilizacyjny, prewencyjny i sankcyjno- odszkodowawczy i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Istotą kary umownej jest rekompensata nie zaś płatność za świadczenia.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż nałożenie na kierowcę korzystającego z miejsca do parkowania kary umownej w formie opłaty dodatkowej nie jest przeniesieniem na rzecz osoby korzystającej z parkingu prawa do rozporządzania towarami jako właściciel.

Z chwilą nakładania kary umownej osobie obsługującej SPP nieznany jest beneficjent tej opłaty. Opłaty dodatkowej nie można uznać za formę wynagrodzenia za świadczone przez Gminę na rzecz klientów usługi parkingowe. Postępowanie takie nie mieści się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT. Istotą kary umownej jest rekompensata, nie zaś płatność za świadczenie.

Nie występuje tu wzajemność jaka zachodzi pomiędzy świadczeniem usługi a wynagrodzeniem za te usługi. W sytuacji gdy klient nie naruszy regulaminu, wówczas w ogóle nie powstanie obowiązek zapłaty kary umownej, pomimo wykonania przez Gminę usługi parkingowej.

Reasumując: kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy:

Wyłączenie organów władzy publicznej i urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników podatku od towarów i usług ma charakter podmiotowo przedmiotowy, konieczne jest spełnienie dwóch kumulatywnych warunków:

• czynności – co do zasady podlegające opodatkowaniu VAT – muszą być wykonane przez ściśle określone podmioty,
• ponadto czynności te muszą być wykonywane w ramach sprawowanego przez te podmioty władztwa publicznego.

Zatem, jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 40 ze zm.)

Na mocy art. 6 ust. 1 ww. ustawy:

Na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym:

W myśl art. 18 ust. 2 pkt 8 ww. ustawy

Z kolei na podstawie art. 40 ust. 1 ww. ustawy:

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, Gmina jest jednostką samorządu terytorialnego zarejestrowaną na potrzeby podatku od towarów i usług jako podatnik VAT czynny. Gmina, w myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Mocą Uchwały Rady Miejskiej utworzono strefę płatnego parkowania pojazdów samochodowych na drogach publicznych. Ww. uchwała określa wysokość opłat za parkowanie pojazdów samochodowych w strefie oraz regulamin strefy płatnego parkowania. Za parkowanie w strefie bez uiszczenia opłaty parkingowej lub przekroczenie limitu czasu wskazanego na bilecie parkingowym pobiera się opłatę dodatkową. Opłata ta ma charakter kary umownej za niestosowanie się do Regulaminu Strefy Płatnego Parkowania. Opłata dodatkowa jest ściśle powiązana z usługą podstawową, która jest poza ustawą Vat. Strefa Płatnego Parkowania znajduje się w pasie drogowym na drogach publicznych a opłaty za parkowanie są rozliczane poza ustawą Vat. Kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego jest naliczana wyłącznie w przypadku nie uiszczenia należnej opłaty za parkowanie w strefie płatnego parkowania utworzonej na mocy Uchwały Rady Miejskiej.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą określenia, czy kara umowna w postaci opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego w strefie płatnego parkowania pojazdów samochodowych na drogach publicznych będzie opodatkowana.

Jak już wyżej wyjaśniono, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Z powołanych wyżej przepisów ustawy o samorządzie gminnym wynika, że zadania własne Gminy obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego. Ponadto do właściwości rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. Z kolei na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.

W odniesieniu do zadań w zakresie wyznaczenia strefy płatnego parkowania na drogach publicznych należy wskazać, że warunki ich realizacji (reżim) określa ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 645), zwana dalej ustawą o drogach publicznych.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:

Jak stanowi art. 19 ust. 2 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o drogach publicznych:

Zgodnie z art. 4 pkt 1, 2 i 3 powołanej ustawy:

Na podstawie art. 13b ust. 3 ww. ustawy:

W myśl art. 13b ust. 4 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 13b ust. 4a ww. ustawy:

W myśl art. 13b ust. 5 ww. ustawy:

Na podstawie art. 13b ust. 7 ww. ustawy:

Zgodnie z art. 13f ust. 1 ww. ustawy:

Stosownie do art. 13f ust. 2 ww. ustawy:

Z powyższych przepisów wynika, że wyznaczenie strefy płatnego parkowania, ustalenie wysokości i pobór opłat w strefach płatnego parkowania wyznaczonych na drogach publicznych, jest zadaniem Gmin nałożonym przez ustawę o drogach publicznych. Na podstawie cyt. art. 13b ust. 3 ustawy o drogach publicznych, wyznaczenie strefy płatnego parkowania i ustalenie wysokości opłat należy do kompetencji rady gminy. Istotnym jest także, że Gminy nie ma dowolności w kwestii ustalania wysokości pobieranych opłat – ich wysokość określana jest w przypadku opłat jednorazowych, abonamentowych na podstawie art. 13b ust. 4, ust. 4a, ust. 5 ustawy o drogach publicznych, a opłat dodatkowych – art. 13f ust. 1 i ust. 2 wskazanej ustawy.

Gminy pobierając dodatkowe opłaty w strefie płatnego parkowania działają w roli organu władzy publicznej, a nie usługodawcy oferującego świadczenia w zamian za ustaloną cenę. Wysokość tych opłat nie jest ustalana na podstawie kryteriów rynkowych, lecz wynika wprost z przepisów prawa – ustawy o drogach publicznych oraz aktu prawa miejscowego Uchwały Rady Miejskiej. Zatem pobór opłat odbywa się w reżimie administracyjno-prawnym.

Zatem pobór opłat w strefie płatnego parkowania, określonych w Uchwale Rady Gminy odbiega od warunków, w jakich realizowane byłyby te czynności przez inne podmioty gospodarcze. Pobierane opłaty ustalane są w oparciu o przepisy prawne regulujące kwestie ich poboru, zatem nie mogą być uznane za rzeczywistą wartość wykonywanego świadczenia.

Gminy nie zawierają z podmiotami trzecimi umów dotyczących postoju w strefie płatnego parkowania. Gminy pobierają ww. opłaty we własnym imieniu i na swoją rzecz, pobór opłat nie jest zlecany podmiotowi trzeciemu. Zatem pobór opłat nie jest dokonywany na podstawie umów cywilnoprawnych.

Zatem opłaty dodatkowe za brak biletu parkomatowego stanowią dochód gminy i mieszczą się w dochodach własnych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1270). Na podstawie ww. artykułu dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

Wskazać również należy, że opłaty na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania były przedmiotem orzeczeń sądowych. W wyroku z 10 grudnia 2002 r. sygn. akt P 6/02 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że opłata za parkowanie pojazdów na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania będąc dochodem publicznym, jest świadczeniem o charakterze publicznoprawnym, czyli ma charakter daniny publicznej, co w konsekwencji wyklucza opodatkowania tych czynności podatkiem od towarów i usług. W podobnej kwestii wypowiedział się TSUE w sprawie C-446/98, w którym wyjaśnił, że: „najem miejsc parkingowych dla pojazdów jest działalnością władzy publicznej w rozumieniu art. 4 ust. 5 akapit pierwszy szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstwa Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, jeżeli jest ona wykonywana według szczególnego reżimu prawnego mającego zastosowanie do podmiotów prawa publicznego. Następuje to w przypadku, gdy prowadzenie tej działalności pociąga za sobą wykorzystanie uprawnień publicznych.”

W konsekwencji należy stwierdzić, że Państwa działania w zakresie poboru opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego w strefie płatnego parkowania na drogach publicznych mieszczą się w zakresie wykonywania zadań własnych Gminy, stanowią czynności nałożone odrębnymi przepisami prawa i wynikają z wykonywania władztwa publicznoprawnego. Zatem, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy, nie będą Państwo działać w tym zakresie jak podatnik VAT i czynności poboru opłaty dodatkowej za brak biletu parkomatowego nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem oceniając Państwa stanowisko – ze względu na odmienną argumentację – uznałem je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).